Skip to content

VAN EGMONDSTRAAT

Genoemd naar Karel van Egmond, hertog van Gelre en van Zutphen van 1492 tot 1538.

Karel van Egmond, over wie wel eens al te negatief werd geschreven, moet beschouwd worden als één der grootste Gelderse vorsten, levend in een bewogen tijd, waarin zijn landen vooral bedreigd werden door de expansiedrift van HabsburgsBourgondische machthebbers.

Eerder hadden de Bourgondiërs Gelre al eens veroverd en de ervaring, die de Geldersen met de vreemde heerschappij hadden opgedaan, was zodanig, dat zij een herhaling van het centralistische en dus "ongelderse"bewind met alle kracht wilden voorkomen.

De vader van Karel van Egmond, Adolf van Egmond, was in 1471 gevangen gezet tijdens besprekingen met de Bourgondische hertog. De besprekingen betroffen het feit dat Adolf zijn vader Arnold te Grave gevangen had gezet en als hertog van Gelre en graaf van Zutphen voor hem in de plaats was getreden. Karel de Stoute, de hertog van Bourgondië, draaide de rollen om, zette Adolf op zijn beurt in het gevang en liet vader Arnold vrij. Arnold verpandde Gelre aan de Bourgondiërs. Na zijn dood in 1473 trokken de Bourgondiërs Gelre binnen en stuitten op grote tegenstand. Met grote moeite werd Nijmegen ingenomen in welke stad zich Karel en Philippa van Egmond, de twee kinderen van hertog Adolf ophielden. Na Gelre bezet te hebben werden de kinderen naar het Bourgondische hof over gebracht. In 1492 gelukte het de bannerheren, ridderschap en steden van Gelre om Karel van Egmond los te kopen. Karel was als krijgsgevangene in 1487 in handen van de Franse koning geraakt. Na betaling der losprijs werd Karel als opvolger van zijn vader als landheer van Gelre ingehaald. Direct na inhuldiging richtte hij aan de keizer van het Heilige Roomse Rijk een verzoek om belening van Gelre en Zutphen. Hij argumenteerde zijn verzoek met een verwijzing naar het onrecht, dat zijn vader Adolf was aangedaan. Voorts beriep hij zich op zijn afstamming, die hem het recht van opvolging moest geven alsook op het feit dat zijn onderzaten hem als hertog had den gehuldigd. De keizer reageerde niet. Zijn zoon Maximiliaan was gehuwd met Maria van Bourgondië en daarom was de huldiging van Karel van Egmond hem een doorn in het oog. Nog moeilijker werd het toen Maximiliaan zijn vader opvolgde. Jarenlang heeft Karel van Gelre getracht het hertogschap officieel van de keizer beleend te krijgen. Het duurde tot 1528 eerdat de toenmalige keizer Karel V bereid was Gelre rechtstreeks aan Karel van Egmond te belenen (Verdrag van Gorcum). In dat jaar echter meende Karel van Egmond terwille van zijn onderzaten geen verzoek te moeten indienen omdat keizer Karel V bedongen had dat Gelre na de dood van Karel van Egmond (kinderloos) Bourgondisch moest worden. Hoewel Gelre formeel niet door de keizer aan Karel van Egmond was beleend, trad hij met instemming van ridderschap en steden wel in feite als hertog op. Als zodanig werd hij behalve door de Bourgondiërs ook door naburige landen erkend. Onderstaand overzichtje toont aan hoe Karel van Egmond zijn leven lang getracht heeft Gelre tegen een nieuwe Bourgondische heerschappij te behoeden.

1492 Karel van Gelre belegert Wageningen, dat door Bourgondiërs wordt bezet.

1493 Bannerheren, ridderschap en hoofdsteden van Gelre ter dagvaart te Nijmegen. Stellen eisen met betrekking tot bekostiging leger en hofhouding van Karel van Egmond.

1494 Nijkerk door hertog Albert van Saksen (Bourgondisch gezind) ingenomen. Roermond door Bourgondiërs belegerd.

1495 Maximiliaan weigert mee te werken aan arbitrale uit spraak van 6 keurvorsten inzake de rechten, welke Karel van Egmond ten aanzien van Gelre claimt.

1495 Karel van Egmond herovert Nijkerk.

1496 Maarschalk Snijdewint verovert voor Karel van Egmond Leerdam. Uit voorzorg sluit Dordrecht verbond met hertog Karel.

1497 Hollanders (Bourgondiërs) heroveren Leerdam en Gellicum ; Batenburg en Herwijnen gaan voor Karel verloren.

1508 Op Veluwe worden landweren opgeworpen tegen Bourgondiërs die daar overlast veroorzaken.

1509 Karel van Egmond krijgt hertog van Kleef op zijn hand.

1510 Invallen Geldersen in Twente.

1511 Geldersen raken betrokken in kwesties tussen Utrecht en de Bourgondisch gezinde graaf van Buren Floris van Egmond, Hertog Karel van Egmond trekt Utrecht binnen. Verblijf is van korte duur. Harderwijk, Hattem, Zaltbommel in Gelderse handen. Venlo slaat aanval Bourgondiërs af.

1512 Tiel en Terborg alsook heerlijkheid Anholt in macht Karel van Egmond.

1513 Alleen Arnhem nog een Bourgondisch steunpunt in Gelre.Bestand voor 4 jaar getekend.

1514 Arnhem bij verrassing door Karel van Egmond genomen.Gelders leger valt Gaasterland binnen.

1516 Sneek, Bolsward, Sloten in Friesland zijn Gelderse bol werken tegen Bourgondisch gezinden.\ 1517 Geldersen veroveren Dokkum. Bende van "Grote Pier "trekt plunderend door Holland en verwoest Asperen. Bourgondiërs belegeren Arnhem. Bestand te Utrecht. In Friesland beloven veel prelaten, edelen en steden trouw aan de Gelderse hertog.

1518 Groningen erkent Karel van Egmond als beschermheer. Karel van Egmond huwt Elisabeth van Brunswijk Luneburg Huwelijk blijft kinderloos. 1519 Kleef en Gulik vallen Gelre af en verbinden zich met Bourgondiërs. vaste voet.

1521 Karel van Egmond heeft ook in Drente en Overijssel

1523 Friesland voor Gelre's hertog verloren.

1524 De Ommelanden niet meer onder invloed hertog van Gelre

1527 Utrecht in Gelderse handen.

1528 Gelders en moeten in Utrecht het veld ruimen.Oversticht in handen Karel V. Hattem, Harderwijk en Elburg op Geldersen veroverd. Verdrag van Gorcum.

1529 Karel van Egmond vraagt bij verdrag van Gorcum toegezegde rechtstreekse belening niet aan bij de Keizer. Omdat hij wil voorkomen dat na zijn dood Gelre in handen van Bourgondiërs komt. Zijn onderzaten willen in geen geval onder Bourgondische heerschappij komen en privileges en rechten kwijt raken.

1536 Groningen zegt huldigingseed aan Karel van Egmond op. Coevorden in handen van Karel V. Verdrag van Grave. Karel van Egmond zegt niets toe in zake opvolging.

1538 Karel van Egmond overleden.

Uit: Straatnamenboek, K. Friso, Uitgave buro voorlichting gemeente Putten, 1986.

Back to top